Magazyny energii zyskują na popularności jako uzupełnienie instalacji fotowoltaicznych. Czy jednak inwestycja w magazyn energii jest opłacalna w polskich warunkach? W tym artykule analizujemy koszty, korzyści i okres zwrotu, aby pomóc Ci podjąć świadomą decyzję.
Czym jest magazyn energii?
Magazyn energii to urządzenie, które umożliwia przechowywanie nadwyżek energii wyprodukowanej przez panele fotowoltaiczne, aby można je było wykorzystać w czasie, gdy instalacja PV nie produkuje prądu (np. wieczorem lub w pochmurne dni). Najpopularniejszym rodzajem magazynów energii dla gospodarstw domowych są akumulatory litowo-jonowe.
Systemy te składają się z następujących elementów:
- Bateria (akumulator) - serce systemu, odpowiedzialne za magazynowanie energii elektrycznej
- Inwerter - przekształca prąd stały (DC) z baterii na prąd przemienny (AC), wykorzystywany w domu
- System zarządzania baterią (BMS) - monitoruje i kontroluje proces ładowania i rozładowywania
- Sterownik - zarządza przepływem energii między panelami, magazynem i siecią
Polski rynek magazynów energii
Rynek magazynów energii w Polsce jest jeszcze stosunkowo młody, ale dynamicznie się rozwija. Wpływ na to mają m.in.:
- Zmiany w systemie rozliczeń prosumentów (od kwietnia 2022 r. system opustów został zastąpiony systemem net-billingu)
- Rosnące ceny energii elektrycznej
- Obawy o stabilność dostaw energii
- Dotacje na zakup i montaż magazynów energii (np. program "Mój Prąd 5.0")
Obecnie na polskim rynku dostępne są magazyny energii takich producentów jak Tesla, LG Energy Solution, Huawei, SolarEdge, Fronius, SolaX, BYD czy GoodWe.
Koszty magazynów energii
Ceny magazynów energii zależą przede wszystkim od ich pojemności oraz jakości. Poniższa tabela przedstawia orientacyjne koszty systemów o różnych pojemnościach (stan na listopad 2023):
| Pojemność | Przedział cenowy (brutto) | Przykładowe zastosowanie |
|---|---|---|
| 5-7 kWh | 25 000 - 35 000 zł | Małe gospodarstwo domowe (2-3 osoby) |
| 10-12 kWh | 40 000 - 55 000 zł | Średnie gospodarstwo domowe (3-4 osoby) |
| 15-20 kWh | 60 000 - 85 000 zł | Duże gospodarstwo domowe (4+ osób) |
| 25+ kWh | 90 000+ zł | Dom z pompą ciepła lub małe przedsiębiorstwo |
Oprócz samego zakupu, należy uwzględnić koszty montażu (około 2000-5000 zł) oraz ewentualnego dostosowania istniejącej instalacji fotowoltaicznej. W niektórych przypadkach może być konieczna wymiana falownika na model kompatybilny z wybranym magazynem energii.
Korzyści z posiadania magazynu energii
Zalety
- Większa niezależność energetyczna - mniejsze uzależnienie od sieci energetycznej i wahań cen energii
- Zwiększenie autokonsumpcji - możliwość wykorzystania nawet 70-90% wyprodukowanej energii (w porównaniu do 20-40% bez magazynu)
- Zabezpieczenie na wypadek awarii - niektóre systemy oferują funkcję zasilania awaryjnego podczas przerw w dostawie prądu
- Optymalizacja w systemie net-billingu - magazynowanie energii, gdy ceny sprzedaży są niskie i wykorzystywanie jej, gdy ceny zakupu są wysokie
- Zmniejszenie obciążenia sieci - łagodzenie szczytowego zapotrzebowania na energię
- Potencjalne dotacje - możliwość uzyskania dofinansowania (np. z programu "Mój Prąd")
Wady
- Wysoki koszt początkowy - znaczna inwestycja finansowa
- Ograniczona żywotność - większość baterii oferuje 10-15 lat użytkowania lub określoną liczbę cykli
- Utrata pojemności w czasie - stopniowe zmniejszanie się pojemności magazynowej
- Dodatkowe koszty serwisowe - potencjalna konieczność wymiany baterii po kilkunastu latach
- Wymogi przestrzenne - potrzeba dedykowanego miejsca na instalację
- Złożoność instalacji - bardziej skomplikowana konfiguracja niż sama fotowoltaika
Czy to się opłaca? Analiza okresu zwrotu
Opłacalność inwestycji w magazyn energii zależy od wielu czynników, w tym:
- Różnicy między ceną zakupu a sprzedaży energii
- Profilu zużycia energii w gospodarstwie domowym
- Wielkości i wydajności instalacji fotowoltaicznej
- Pojemności i ceny magazynu energii
- Dostępnych dotacji
Przykładowa analiza dla gospodarstwa domowego w Polsce
Rozważmy przykładowe 4-osobowe gospodarstwo domowe z instalacją fotowoltaiczną o mocy 6 kWp, rozważające zakup magazynu energii o pojemności 10 kWh:
- Koszt magazynu energii: 45 000 zł
- Dotacja z programu "Mój Prąd 5.0": 16 000 zł
- Rzeczywisty koszt inwestycji: 29 000 zł
- Roczna produkcja energii: 6 000 kWh
- Autokonsumpcja bez magazynu: 30% (1 800 kWh)
- Autokonsumpcja z magazynem: 70% (4 200 kWh)
- Zwiększenie autokonsumpcji: 2 400 kWh rocznie
- Średnia cena zakupu energii: 0,90 zł/kWh
- Średnia cena sprzedaży energii: 0,30 zł/kWh
- Roczna oszczędność: 2 400 kWh × (0,90 - 0,30) zł/kWh = 1 440 zł
Przy tych założeniach, prosty okres zwrotu inwestycji wyniósłby około 20 lat (29 000 zł ÷ 1 440 zł). Należy jednak pamiętać, że powyższy przykład jest uproszczony i nie uwzględnia:
- Rosnących cen energii elektrycznej
- Wartości zabezpieczenia przed przerwami w dostawie prądu
- Kosztów wymiany baterii po okresie żywotności
- Ewentualnych zmian w systemie rozliczeń prosumentów
Program "Mój Prąd 5.0" - dotacje na magazyny energii
W ramach piątej edycji programu "Mój Prąd" można uzyskać dofinansowanie do:
- Magazynu energii elektrycznej - do 16 000 zł
- Magazynu ciepła - do 5 000 zł
- Systemu zarządzania energią - do 3 000 zł
Maksymalna dotacja na wszystkie elementy nie może przekroczyć 58 000 zł i 50% kosztów kwalifikowanych.
Dla kogo magazyn energii ma największy sens?
Biorąc pod uwagę obecne koszty i warunki, magazyn energii może być opłacalny dla osób:
- Ceniących niezależność energetyczną - dla których priorytetem jest uniezależnienie się od sieci energetycznej
- Mieszkających na obszarach z częstymi przerwami w dostawie prądu - gdzie magazyn energii pełni funkcję awaryjnego zasilania
- Posiadających profil zużycia energii niedopasowany do produkcji PV - np. zużywających większość energii wieczorem, a nie w ciągu dnia
- Mających dostęp do znaczących dotacji - które istotnie obniżają koszt inwestycji
- Przedsiębiorców korzystających z taryf z wysokimi opłatami za moc szczytową - gdzie magazyn energii może pomóc w ich obniżeniu
- Osób budujących domy całkowicie pasywne lub zeroenergetyczne - gdzie magazyn energii jest elementem większej całości
Podsumowanie
Czy magazyn energii się opłaca? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Obecnie, z ekonomicznego punktu widzenia, dla przeciętnego gospodarstwa domowego w Polsce okres zwrotu inwestycji jest dość długi, nawet przy uwzględnieniu dotacji. Jednak opłacalność będzie systematycznie rosnąć wraz ze:
- Dalszym wzrostem cen energii elektrycznej
- Spadkiem cen technologii magazynowania
- Zwiększeniem dostępnych dotacji
- Rozwojem mechanizmów elastyczności energetycznej
Jeżeli rozważasz zakup magazynu energii, warto przeprowadzić szczegółową analizę uwzględniającą Twój indywidualny profil zużycia energii, lokalny system rozliczeń oraz dostępne na rynku rozwiązania. W Disugscapo oferujemy bezpłatne konsultacje, podczas których nasi eksperci pomogą Ci ocenić, czy magazyn energii będzie dobrym rozwiązaniem dla Twojego domu lub firmy.
